Σπινθηρογράφημα

ΤΟ ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ

Οι τεχνικές των ακτινών Χ χρησιμοποιούν κάποια εξωτερική πηγή ραδιενέργειας, από την οποία αυτή διοχετεύεται στο σώμα. Στο σπινθηρογράφημα, όμως, εισάγεται στο σώμα μια ραδιενεργός ουσία και η ραδιενέργεια που εκπέμπεται ανιχνεύεται από μια ειδική κάμερα. Επειδή ελάχιστη είναι η ποσότητα της ραδιενέργειας που χρησιμοποιείται, η διαδικασία θεωρείται πολύ ασφαλής. Πράγματι, η έκθεση στη ραδιενέργεια είναι συνήθως μικρότερη από εκείνη μιας συνήθους ακτινογραφίας του θώρακα ή του εγκεφάλου.Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται σαν μέθοδος απεικόνισης εδώ και πάνω από 30 χρόνια. Οι όροιόπως σπινθηρογράφημα καρδιάς, οστών και του θυρεοειδούς-αναφέρονται σ' αυτή την τεχνική, προκειμένου να κάνουν το διαχωρισμό από άλλου είδους τεχνικές απεικόνισης.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ

Σπινθηρογράφημα Οστών

Όταν εισέλθουν στον οργανισμό -με ένεση ή κατάποση-διάφορες ραδιενεργές ουσίες, γνωστές ως ραδιοϊσότοπα, απορροφώνται σε μεγαλύτερες ποσότητες απ' ορισμένους ιστούς, απ' ό,τι από άλλους, καθιστώντας δυνατή την εξέταση συγκεκριμένων οργάνων. Για παράδειγμα, το ραδιενεργό ιώδιο συγκεντρώνεται στο θυρεοειδή αδένα. Μια υψηλότερη ή χαμηλότερη του φυσιολογικού συγκέντρωση στον αδένα αυτό σημαίνει υπερλειτουργία ή υπολειτουργία του.
Αυτού του είδους η εξέταση μπορεί να εντοπίσει μερικές ασθένειες σε πιο πρώιμο στάδιο απ' ό,τι άλλες τεχνικές απεικόνισης, λόγω των αλλαγών του τρόπου λειτουργίας που υφίσταται συχνά το όργανο, προτού συντελεστούν δομικές μεταβολές. Λόγου χάρη, η μόλυνση των οστών διεγείρει τη ροή του αίματος και τη δραστηριότητα των κυττάρων. Η δραστηριότητα αυτή έχει σαν αποτέλεσμα την αυξημένη απορρόφηση ραδιοϊσοτόπων από τα οστά, προτού καταστεί δυνατό να φανούν στις ακτινογραφίες οι όποιες μεταβολές στη δομή τους.
Το σπινθηρογράφημα χρησιμοποιείται ευρύτατα για την ανίχνευση μικρών περιοχών βλάβης των ιστών. Λόγου χάρη, μετά από μια καρδιακή προσβολή, η έκταση της βλάβης του καρδιακού μυός μπορεί να εκτιμηθεί με τη χρησιμοποίηση μιας ουσίας, η οποία συγκεντρώνεται στα μυϊκά κύτταρα που έχουν υποστεί βλάβη, πράγμα που δεν συμβαίνει με τα φυσιολογικά κύτταρα. Ορισμένα ραδιοϊσότοπα συγκεντρώνονται στους όγκους, γεγονός που καθιστά χρησιμότατη τη μέθοδο αυτή για τον εντοπισμό όγκων και τον προσδιορισμό της εξάπλωσης του καρκίνου σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Κινούμενες εικόνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξέταση λειτουργιών, όπως η ροή του αίματος, η κένωση του στομάχου, οι κινήσεις της καρδιάς, η ροή των ούρων διαμέσου των νεφρών ή η ροή της χολής διαμέσου του ήπατος.

Φυσιολογικό σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου

 Παθολογικό σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου μετά από φαρμακολογικό stress(adenosine)

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ

Μόλις εισαχθεί στο σώμα, το ραδιοϊσότοπο κατευθύνεται στο όργανο που αποτελεί το στόχο του, όπου εκπέμπει ακτίνες γάμμα (παρόμοιες με τις ακτίνες Χ, αλλά βραχύτερου μήκους κύματος), τις οποίες μπορεί να ανιχνεύσει μια κάμερα ακτινών γάμμα. Ένας υπολογιστής αναλύει τα αποτελέσματα και φτιάχνει μια εικόνα η οποία μπορεί να εμφανιστεί σε οθόνη ή υπό αριθμητική μορφή. Κινούμενη εικόνα μπορεί να δημιουργηθεί και με τη λήψη σειράς εικόνων, καθώς το ραδιοϊσότοπο περνάει μέσα από το σώμα.
Ένας ειδικός τύπος σπινθηρογραφήματος δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας εγκαρσίων εικόνων, με τη χρησιμοποίηση μιας κάμερας που περιστρέφεται γύρω από τον ασθενή. Οι αρχές βάσει των οποίων λειτουργεί αυτή η μέθοδος είναι παρόμοιες μ' εκείνες της αξονικής τομογραφίας. Ένα άλλο είδος σπινθηρογραφήματος, το λεγόμενο ΡΕΤ (δανειζόμαστε τα αρχικά από την ονομασία του στα αγγλικά), αποτελεί μια καινοτομία που αποδεικνύεται πολύτιμη για τη μελέτη της κατάθλιψης, των όγκων του εγκεφάλου και διάφορων καταστάσεων της καρδιάς.

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Το σπινθηρογράφημα είναι ελάχιστα ενοχλητικό. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το ραδιοϊσότοπο εισάγεται στο σώμα με μια ένεση που γίνεται σε μια φλέβα του χεριού. Μερικές φορές, ο ασθενής πίνει ένα ραδιενεργό διάλυμα. Η εξέταση γίνεται αμέσως, όμως ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί να περιμένει μέχρι και 4 ώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα σπινθηρογραφήματα επαναλαμβάνονται σε διαστήματα ημερών ή εβδομάδων. Ο ασθενής ξαπλώνει ή μένει καθιστός. Η κάμερα ακτινών γάμμα τοποθετείται κοντά στο εξεταζόμενο μέρος του σώματος, ώστε να μπορεί ν' ανιχνεύσει την εκπεμπόμενη ραδιενέργεια. Ο εξεταζόμενος δεν αισθάνεται τίποτε, συχνά όμως του ζητείται ν' αλλάξει τη θέση του σώματός του· ενόσο γίνεται η εξέταση, πρέπει να είναι ακίνητος. Η διάρκεια της διαδικασίας εξαρτάται από το είδος της εξέτασης.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ;

Το σπινθηρογράφημα είναι μια ασφαλής διαδικασία. Τα ραδιοϊσότοπα εκπέμπουν ελάχιστη ραδιενέργεια, σε σύγκριση μ' εκείνη των ακτινολογικών εξετάσεων, και γρήγορα αποσυντίθενται σε αβλαβείς, μη ραδιενεργές ουσίες. Λόγω του ότι εισάγονται στο σώμα με ένεση ή λαμβάνονται από το στόμα, αποφεύγονται οι κίνδυνοι ορισμένων άλλων διαδικασιών, όπως ο καρδιακός καθετηριασμός. Ο κίνδυνος αλλεργικής αντίδρασης είναι ανύπαρκτος.

http://www.ygeiaonline.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=471:2008-12-12-15-09-37&catid=76:2008-12-10-08-52-02